اَشراطُ الساعة چیست؟
اَشراط جمع شَرَط به معنى علامت است، و اشراطُ الساعة نشانه هاى نزدیک شدن قیامت را مى گویند که در منابع شیعه و اهل سنت در روایات بسیارى از آن بحث شده، و در قرآن مجید تنها در یک آیه به آن اشاره شده است.
آیا [کافران] جز این انتظار مى برند که رستاخیز به ناگاه بر آنان فرارسد؟ و علامات آن اینک پدید آمده است. پس اگر [رستاخیز] بر آنان دررسد، دیگر کجا جاى اندرزشان است؟ (محمد: 18)
در باره اشراط الساعه حدیث بسیار مشهور و مهمی از طریق ابن عباس نقل شده که در آن پیامبر (ص) علامت های تزدیکی قیامت را توضیح میدهد.
رسول خدا (ص) فرمود:
از نشانه هاى قیامت تضییع نماز، پیروى از شهوات، تمایل به هواپرستى، گرامى داشتن ثروتمندان، فروختن دین به دنیا است، و در این هنگام است که قلب مؤمن در درونش آب مى شود، آن چنان که نمک در آب، از این همه زشتی ها که مى بیند و توانایى بر تغییر آن ندارد.
در آن زمان زمامدارانى ظالم، وزرایى فاسق، کارشناسانى ستمگر، و امنایى خائن بر مردم حکومت مى کنند.
در آن هنگام زشتی ها زیبا، و زیبائی ها زشت مى شود، امانت به خیانتکار سپرده مى شود، و امانتدار خیانت مى کند، دروغگو را تصدیق و راستگو را تکذیب می کنند.
در آن روز حکومت به دست زنان، و مشورت با بردگان خواهد بود، کودکان بر منابر مى نشینند، و دروغ، ظرافت، و زکات، غرامت، و بیت المال، غنیمت محسوب مى شود.
مردم به پدر و مادر بدى مى کنند، و به دوستانشان نیکى، و ستاره دنباله دار در آسمان ظاهر مى شود.
در آن زمان زن با شوهرش شریک تجارت مى شود (و هر دو تمام تلاش خود را در بیرون خانه و براى ثروت اندوزى به کار مى گیرند) باران کم، و صاحبان کرم خسیس، و تهیدستان حقیر شمرده مى شوند. در آن هنگام بازارها به یکدیگر مى گردد، یکى مى گوید چیزى نفروختم، و دیگرى مى گوید سودى نبردم، و همه زبان به شکایت و مذمت پروردگار مى گشایند.
در آن زمان اقوامى به حکومت مى رسند که اگر مردم سخن بگویند آنها را مى کشند، و اگر سکوت کنند همه چیزشان را مباح مى شمرند، اموال آنها را غارت مى کنند و احترامشان را پایمال و خونهایشان را مى ریزند، و دلها را پر از عداوت و وحشت مى کنند، و همه مردم را ترسان و خائف و مرعوب مى بینى.
در آن هنگام چیزى از مشرق چیزى از مغرب مى آورند (قوانینى از شرق و قوانینى از غرب) و امت من دورو مى گردد واى در آن روز بر ضعفاى امت از آنها، و واى بر آنها از عذاب الهى، نه بر صغیر رحم مى کنند، نه احترام به کبیر مى گذارند، و نه گنهکارى را مى بخشند، بدنهایشان همچون آدمیان است اما قلوبشان قلوب شیاطین.
در آن زمان مردان به مردان قناعت مى کنند، و زنان به زنان، و بر سر پسران به رقابت برمى خیزند همانگونه که براى دختران در خانواده هایشان. مردان، خود را شبیه زنان و زنان خود را شبیه مردان مى کنند، و زنان بر زین سوار مى شوند (و به خودنمایى مى پردازند) بر آنها لعنت خدا باد.
در آن زمان به تزیین مساجد مى پردازند، آن چنان که معابد یهود و نصارا را تزیین مى کنند، قرآنها را مى آرایند منارههاى مساجد طولانى، و صفوف نمازگزاران فراوان، اما دلها نسبت به یکدیگر دشمن و زبانها مختلف است.
در آن هنگام پسران امت مرا با طلا تزیین مى کنند، و لباسهاى ابریشم، حریر و دیباج مى پوشند، و از پوست هاى پلنگ براى خود لباس تهیه مى کنند.
در آن هنگام زنا آشکار مى گردد، معاملات با غیبت و رشوه انجام مى گیرد، دین را فرو مى نهند و دنیا را برمى دارند.
در آن هنگام طلاق فزونى مى گیرد، و حدى براى خدا اجرا نمى شود، اما با این حال به خدا ضرر نمى زنند. (خودشان زیان مى بینند).
در آن هنگام زنان خواننده، و آلات لهو و نوازندگى آشکار مى شود، و اشرار امتم به دنبال آن مى روند.
در آن هنگام اغنیاى امتم براى تفریح به حج مى روند، و طبقه متوسط براى تجارت، و فقراى آنها براى ریا و تظاهر در آن زمان اقوامى پیدا مى شوند که قرآن را براى غیر خدا فرا مى گیرند، و با آن همچون آلات لهو رفتار مى کنند، و اقوامى روى کار مى آیند که براى غیر خدا علم دین فرا مى گیرند، فرزندان نامشروع فراوان مى شود، و قرآن را به صورت غنا مى خوانند، و براى دنیا بر یکدیگر سبقت مى گیرند.
این در زمانى است که پرده هاى حرمت دریده مى شود، گناه فراوان، بدان بر نیکان مسلط مى گردند، دروغ زیاد مى شود، لجاجت آشکار، و فقر فزونى مى گیرد، و مردم با انواع لباسها بر یکدیگر فخر مى فروشند، باران هاى بى موقع مى بارد، قمار و آلات موسیقى را جالب مى شمرند، و امر به معروف و نهى از منکر را زشت مى دانند.
به گونهاى که مؤمن در آن زمان از همه امت خوارتر است قاریان قرآن و عبادت کنندگان پیوسته به یکدیگر بدگویى مى کنند، و آنها را در ملکوت آسمان ها افرادى پلید و آلوده مى خوانند.
در آن هنگام ثروتمند رحمى بر فقیر نمى کند، تا آنجا که نیازمندى در میان جمعیت به پا مى خیزد و اظهار حاجت مى کند، و هیچکس چیزى در دست او نمى نهد.
در این هنگام طولى نمى کشد که فریادى از زمین برمى خیزد، آن چنان که هر گروهى خیال مى کنند این فریاد در منطقه آنها است. باز مدتى که خدا مى خواهد به همان حال مى مانند، سپس در این مدت زمین را مى شکافند و زمین پاره هاى دل خود را بیرون مى افکند، این است معنى سخن پروردگار فَقَدْ جاءَ أَشْراطُها.1
1. ر.ک. تفسیر على بن ابراهیم و تفسیر نمونه ذیل آیه فوق.