رأفت‏ 

واژه «رأفت» با واژه «رحمت»، تقریباً مترادف و به معناى مهربانى و خوبى نسبت به دیگران است، رحمت اگر صفت خداوند سبحان قرار گیرد به معناى نعمت بخشى و تفضّل خواهد بود و اگر درباره انسان به کار رود معناى دلسوزى و ملاطفت دارد. [1]

رأفت و رحمت الهى، به طور عام شامل همه انسان‏ها مى ‏شود؛

«انَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحیمٌ»[2]

همانا خداوند نسبت به مردم رحیم و مهربان است.

و به شکل ویژه، مؤمنان را در برمى گیرد:

«انَّهُ بِهِمْ لَرَءُوفٌ رَحیمٌ»

خداوند نسبت به آنها (پیامبر، مهاجرین، انصار و پیروان پیامبر) مهربان و رحیم است.

از سوى دیگر رأفت و مهربانى بى شائبه رسول اکرم صلى الله علیه و آله همواره دل و روح مؤمنان واقعى را مى‏ نوازد و دل رحیم آن بزرگوار، کم‏ترین ناراحتى پیروان خویش را بر نمى‏ تابد و رنج امّت، نخست روح لطیف او را آزرده مى‏ سازد:

«لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ انْفُسِکُمْ عَزیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَریصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنینَ رَءُوفٌ رَحیمٌ»[3]

بى تردید، پیامبرى از خود شما به سویتان آمد که بر او سخت گران است شما در رنج بیفتید، بر هدایت شما حریص، و نسبت به مؤمنان، مهربان و رحیم است.

رأفت مؤمنان نسبت به یکدیگر

مؤمنان همواره از دو محور خدا و پیامبر، مورد رأفت و مهربانى‏ اند؛ خداوند از دریاى بیکران رحمت و نعمت خویش، بدانان تفضّل و انعام مى‏ کند و دمادم فیض ربوبى بر مؤمنان فرو مى‏ ریزد و رسول خدا صلى الله علیه و آله نیز با دلى رؤوف و مهربان، مردم را براى یافتن طریق سعادت راهنمایى مى‏ کند و پر واضح است که هیچ گونه بخل و تنگ چشمى به دریاى رحمت الهى و حریم مقدس نبوى راه ندارد، همچنین فرشتگان مقرّب الهى نیز گاه و بیگاه براى سعادت و بهروزى مؤمنان، دست به دعا بر مى‏ دارند و چنین مى‏ سرایند:

«رَبَّنا وَسِعْتَ کُلَّ شَىْ‏ءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً فَاغْفِرْ لِلَّذینَ تابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبیلَکَ وَقِهِمْ عَذابَ الْجَحیمِ»[4]

پروردگارا تو با رحمت و دانش خویش بر همه چیز احاطه دارى، بنابراین، کسانى را که توبه کرده و راه تو را دنبال مى‏ کنند، بیامرز و آنان را از عذاب دوزخ نگه‏دار.

بر این اساس، مؤمنان از زمین و آسمان، مورد عنایت و رأفت قرار دارند و در سلوک الى اللّه و پیمودن راه تکامل، غرق نعمت و رحمتند، از این رو در میان خویش نیز باید رشته رأفت و رحمت را برقرار و محکم سازند و نسبت به یکدیگر مهربان و دلسوز باشند؛ سعادت و کامیابى همدیگر را طلب کنند، برادرانه در رفع مشکلات هم بکوشند و دل خود را از محبت به دیگران مالامال سازند و خشم و نفرت خویش را متوجه دشمنان دین نمایند.

 «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُم»‏[1]

[5]. فتح: آیه 29.